The Grammatical Function of Zero and Covert Morphs in Central and Northern Kurdish Dialects

Authors

  • Abdulla Abdal Fattah Department of Kurdish, Faculty of Education, University of Koya, Kurdistan Region, Iraq
  • Shadan Shukr Sabir Department of Kurdish, Faculty of Education, University of Koya, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.21928/juhd.v11n3y2025.pp74-84

Keywords:

Morph, Zero Morph, Covert Morph, Central Kurdish, Northern Kurdish

Abstract

This study, entitled "The Grammatical Function of Zero and Covert Morphs in Central and Northern Kurdish Dialects," addresses the frequent confusion between zero and covert morphs. Covert morphs are often mistakenly classified as zero morphs. This study aims to clarify this distinction.
Zero and covert morphs are fundamentally different; covert morphs have an underlying form that is not realized due to the phonological and grammatical properties of the Kurdish language. Since Kurdish is an agglutinative language, sounds influence each other. In contrast, zero morphs inherently lack any form, with no morpheme representing the morph in question, hence their designation as "zero." This research demonstrates these distinctions between zero and covert morphs in Central and Northern Kurdish dialects.
The study employs a descriptive-analytical methodology, examining the differences between zero and covert morphs using data from both dialects (Central and Northern Kurdish) and describing the morphs while analyzing them within the syntactic framework of these dialects.
The significance of this study lies in its clarification and resolution of the distinctions between these types of morphs.
The key findings of this study include: covert morphs possess an underlying form while zero morphs are formless; based on this distinction, it becomes apparent that not all morphs previously classified as zero morphs are actually zero morphs - some are covert morphs that have been misidentified as zero morphs. Another finding demonstrates that while overt morphs can be intentionally rendered covert, this transformation is not possible with zero morphs.

References

سەرچاوە بە زمانی کوردی:

کتێب

ئەسیری (١٣٨٣) "رابەری کیشی شیعری کلاسیکی کوردی"، لێکۆڵینەوەی عەزیز گەردی، چاپی یەکەم، بڵاوکردنەوەی سامرند، پیرانشار.

ئەمین، وریا عومەر (٢٠١١) "پیتۆکەکانی زمانەوانی"، چاپی یەکەم، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.

ئەمین، وریا عومەر (٢٠١٦) "ڕێزمانی کاری زمانی کوردی"، چاپی یەکەم، چاپخانەی زانکۆی سەڵاحەدین، بڵاوکراوەی ئەکادیمیای کوردی، هەولێر.

بەرزنجی، فەرەیدون عەبدول (٢٠٠٨) "نادیاری"، چاپی یەکەم، چاپخانەی ڕۆمان، سلێمانی.

حاجی مارف، ئەوڕەحمانی (٢٠١٤) "وشەڕۆنان لە زمانی کوردیدا"، چاپی دووەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.

ڕەسول، عەبدولڵا حوسێن (٢٠٢٣) "وشەسازیی کوردی"، چاپخانەی زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر.

ڕەسووڵ، عەبدوڵڵا حوسێن (٢٠١٥) "چەند باسێکی وردی زمانەوانی –کوردی"، بەرگی یەکەم، چاپی یەکەم، چاپخانەی هێڤی، هەولێر.

سەلیم، زێڕین خورشید (٢٠١٢) "ئەلۆمۆڕف د زمانێ کوردیدا"، چاپا ئێکێ، چاپخانەیا خانی، دهۆک.

عبداللە، ڕۆژان نوری (٢٠٠٧) "فەرهەنگی زمان و زاراوەسازی کوردی"، چاپی یەکەم، چاپخانەی چوارچرا، سلێمانی.

عەبدال، عەبدوڵڵا (٢٠٢١) "ڕاستنوسی و هۆکارەکانی چۆنێتیی نوسین"، چاپی یەکەم، چاپی سەنتەری لاس، کۆیە.

عەبوزید، سانیا جەبار (٢٠١٢) "ئەسپێکتێن کاری دکوردیا سەریدا"، چاپا ئێکێ، چاپخانا خانی، دهوک.

عەلی، تاڵیب حوسێن (٢٠١٥) "دەنگسازی ... چەند بابەتێکی فۆنۆڵۆجی کوردی"، چاپی یەکەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.

فەتاح، محەمەد مەعروف و قادر، سەباح رەشید (٢٠٠٦) "چەند لایەنێکی مۆرفۆلۆجیی کوردی"، چاپخانەی ڕوون، سلێمانی.

مونیب، ئاراز (٢٠٢٢) "مۆرفۆلۆجی – بەراوردییەک دناڤبەرا مۆرفیمێن ڕێزمانیێن کاری د (کرمانجییا باکورا ستاندەر) و (دەڤۆکا دهوک)ێدا"، چاپا ئێکێ، چاپا پەرگەها ئارام، دهوک.

ناوخۆش، سەلام (٢٠١٨) "لە بارەی مۆرفۆلۆژی و سێنتاکس و مۆرفۆسێنتاکس"، چاپی یەکەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.

هاشمی، دیاکۆ (٢٠٢١) "پوختەی ڕێنووس و خاڵبەندی"، چاپی یەکەم، وەشانخانەی ٤٩ کتێب، سوید.

نامە و تێز:

احمد، هەڵدێر بهاءالدین (٢٠٢٣) "ئەسپێکت لە کرمانجیی ناوەڕاست و سەروودا"، نامەی ماستەر، فاکەڵتیی پەروەردە، زانکۆی کۆیە، کۆیە.

اسلام، نفل صالح (٢٠١٥) "پەیوەندی دناڤبەرا دەنگسازی و واتایێدا"، ناما ماستەرێ، فاکوڵتییا زانستێن مرۆڤایەتی، زانکۆیا زاخۆ، زاخۆ.

بابان، شێرکۆ (٢٠١٥) "رێزمانی بوون و هەبوون لە شرۆڤەکاری زانستیدا"، چاپی یەکەم، چاپخانەی منارە، هەولێر.

بابکر، صالح عبداللە (٢٠١٦) "ڕێبازی مۆرفۆلۆجیی فەرهەنگی لە شیکردنەوەی گیرەکەکانی زمانی کوردیدا"، نامەی ماستەر، فاکەڵتیی پەروەردەی قەڵادزێ، زانکۆی ڕاپەڕین، قەڵادزێ.

حمد، شیروان حسێن (٢٠١٤) "توانای مۆڕفێمی بەند لە دەوڵەمەندکردنی فەرهەنگ و ڕاپەڕاندنی ئەرکی سینتاکسیدا (لێکۆڵینەوەیەکی بەراوردکارییە لە نێوان زمانی کوردی‌و فارسیدا)"، تێزی دکتۆرا، سکوڵی زمان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی.

حەمید، هێرش کەریم (٢٠١٥) "بەراوردێکی مۆرفۆفۆنێمی لە زمانی کوردی و فارسیدا"، نامەی ماستەر، سکوڵی زمان، فاکەڵتیی زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی.

حەمەدئەمین، شنۆ عەوڵا (٢٠١٤) "فرەئەرکی لە زمانی کوردیدا"، نامەی ماستەر، فاکەڵتیی پەروەردە، زانکۆی کۆیە، کۆیە.

ڕەجەب، سلێمان ئیسماعیل (٢٠٠٦) "مۆرفیمێن ڕێزمانیێن کوردییا سەری ((گوڤەرا بادینان))"، نامەی ماستەر، کۆلێژی پەروەردە بۆ زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر.

صادق، سیدەوان عەبدوڵا (٢٠٢٣) "مۆڕفۆپڕاگماتیکی گیرەکە وشەداڕێژەکان لە زمانی کوردیدا"، نامەی ماستەر، فاکەڵتیی پەروەردە، زانکۆی کۆیە، کۆیە.

سەعید هالو، دیار عەبدولکەریم (٢٠٠٧) "یاسایێن دەنگی د کوردیا ژوریدا"، ناما ماستەرێ، کولێژا ئادابێ، زانکۆیا دهۆکێ، دهۆک.

طاهر، دلمان قطاس (٢٠١٣) "مۆڕفۆفۆنیم د زمانێ کوردیدا"، ناما ماستەرێ، فاکولتیا زانستێن مروڤایەتی، سکولا ئادابێ، زانکۆیا دهوکێ.

عەبدولرەحمان، نیژار سلێمان (٢٠١١) "جهناڤ ژ لایێ نیشانکارانڤە (گوڤەرا بەهدینی وەک نموونە)"، ناما ماستەرێ، کولیژا ئادابێ، زانکویا دهوک.

قادر، شێرکۆ حەمەئەمین (٢٠٠٢) "مۆرفیمە بەندە لێکسیکی‌و ڕێزمانییەکان‌و ئەرکیان لەدیالێکتی گۆراندا"، نامەی ماستەر، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی.

قادر، ئەبوبەکر عومەر (٢٠٠٣) "بەراوردێکی مۆرفۆسینتاکسی لە زمانی کوردی و فارسی‌دا، تێزی دکتۆرا، کۆلێژی زمان"، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی.

محمود، سمیە علی (٢٠٢٣) "ڕێگاکانی دەربڕینی چەمکی کات لە زمانی کوردیدا"، فاکەڵتیی پەروەردە، زانکۆی کۆیە، کۆیە.

موسا، عەبدولوەهاب خالد (٢٠٠٠) "ڕێزمانی (بون و هە بون) لە کوردیدا، نامەی ماستەر، کۆلێژی ئاداب، زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر.

گۆڤار:

ئەمین، سەروەت محەمەد (٢٠٠١) "پێداچوونەوەیەکی نوێ بە یاسای (کردار)و (کات) ەکانی زمانی کوردییدا"، گۆڤاری زانکۆی سلێمانی بۆ زانستە مرۆڤایەتییەکان، بەشی B، ژمارە ٨.

امین، وریا عمر (١٩٨٢) "ووشە"، نووسەری کورد (گۆڤاری یەکێتیی نووسەرانی کورد)، خولی دووەم، ژمارە ٩.

حەمەئەمین، خۆشناو عەزیز و ڕەشید، سەلام ڕەحیم (٢٠١٥) "ڕێزمانی جێناو لە کرمانجیی ناوەڕاستدا"، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، ژمارە ٧.

صابر، شادان شکور و عەبدوڵا، ڕۆژان نوری (٢٠٢٣) "بنەماکانی داڕشتنی زاراوەی یاسایی لە زمانی کوردیدا"، گۆڤاری زانکۆی کۆیە بۆ زانستە مرۆڤایەتی و کۆمەڵایەتییەکان، بەرگی ٦، ژمارە ٢.

طاهر، شهاب طیب و حمد، شیروان حسین (٢٠١٥) "مۆرفێمی بەندو دیاردە واتاییەکان لە زمانی کوردیدا"، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، ژمارە ٧.

عەول، محەمەد عومەر (٢٠١٠) "دابەشبوونی کرداری لێکدراو لەڕووی داڕشتن ‌و ئەرکەوە –لە کرمانجیی خواروودا-"، گۆڤاری مەڵبەندی کوردۆلۆجی، ژمارە ٣.

عومەر، دیمەن عەبدوڵلا و ئەحمەد، بائیز عومەر (٢٠٢٢) "مۆڕفا سفر د زمانێ کوردیدا"، گۆڤارا زانستێن مرۆڤایەتی یا زانکۆیا زاخۆ، پەڕبەندا ١٠، ژمارە ١.

غریب، دڵشاد محەممەد (٢٠١٣) "مۆرفێمەکانی (-ا) لە دیالێکتی ناوەڕاستی زمانی کوردیدا"، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، ژمارە ١.

قادر، صباح رشید (٢٠٠٩) "تیۆری مۆرفیم و هەندێ دیاردەی مۆرفۆلۆجیی کوردی"، گۆڤاری زانکۆی سەڵاحەدین بۆ زانستە مرۆڤایەتییەکان، ژمارە ٤٢.

لیژنەی کۆڕی زانیاری (١٩٧٥) "ڕێزمانی ئاخاوتنی کوردی بەپێی لێکۆڵینەوەی لیژنەی ((زمان و زانستەکانی)) بەشەکانی ئاخاوتن"، گۆڤاری کۆڕی زانیاری کورد، بەرگی سێیەم، بەشی یەکەم.

محمد، فەرەیدون عبدول و قادر، ابوبکر عمر (٢٠١٠) "کەرەسە مۆرفۆ سینتاکسییەکان لە کرمانجیی ناوەڕاست و کرمانجیی ژووروودا"، گۆڤاری زانکۆی سلێمانی، ژمارە ٢٧، سلێمانی.

سەرچاوە بە زمانی ئینگلیزی:

Yule, G. )2010). “The Study of Language”. 4th ed. Cambridge: Cambridge University Press.

Katamba, F. (1993). “Morphology”. London: Macmillan Press.

Fromkin, V., Rodman, R. and Hyams, N. (2018). “An Introduction to Language”. 11th ed. Boston: Cengage Learning.

Stageberg, N.C. (1981). ” An Introductory English

Published

2025-07-10

How to Cite

Fattah, A. A., & Sabir, S. S. (2025). The Grammatical Function of Zero and Covert Morphs in Central and Northern Kurdish Dialects . Journal of University of Human Development, 11(3), 74–84. https://doi.org/10.21928/juhd.v11n3y2025.pp74-84

Issue

Section

Articles

Most read articles by the same author(s)